STANOWISKO DEPARTAMENTU PRAWA PRACY MRPiPS

Z 14 WRZEŚNIA 2016 R.

W SPRAWIE MOŻLIWOŚCI PRZEJĘCIA WYDŁUŻONEGO URLOPU RODZICIELSKIEGO PRZEZ DRUGIEGO RODZICA


Zgodnie z art. 181 Kodeksu pracy  w razie urodzenia dziecka wymagającego opieki szpitalnej pracownica, która wykorzystała po porodzie 8 tygodni urlopu macierzyńskiego, pozostałą część tego urlopu może wykorzystać w terminie późniejszym, po wyjściu dziecka ze szpitala. Powyższy przepis stosuje się odpowiednio do urlopu rodzicielskiego ( art. 1821g k.p.). i urlopu ojcowskiego  ( art. 1823 § 3 k.p.).

Przerwa w korzystaniu z urlopu macierzyńskiego następuje na wniosek pracownicy. Do wniosku pracownica powinna dołączyć zaświadczenie lekarskie potwierdzające okres przebywania dziecka w szpitalu. Pracodawca nie może odmówić przerwania urlopu.

Na podstawie art. 1821f k p. w sytuacji łączenia przez pracownika korzystania z urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego tego urlopu, wymiar urlopu rodzicielskiego ulega wydłużeniu proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy wykonywanej przez pracownika w trakcie korzystania z urlopu lub jego części, nie dłużej jednak niż do 64 tygodni albo 68 tygodni (w zależności od urodzenia jednego lub więcej niż jednego dziecka przy jednym porodzie). Jeżeli łączenie korzystania z urlopu z wykonywaniem pracy, odbywa się przez część urlopu rodzicielskiego, to proporcjonalne wydłużenie wymiaru tego urlopu, następuje wyłącznie w odniesieniu do tej części urlopu rodzicielskiego. Należy zaznaczyć, że we wniosku o łączenie korzystania z urlopu rodzicielskiego lub jego części z wykonywaniem pracy, pracownik musi określić sposób wykorzystania części urlopu rodzicielskiego, o którą urlop zostanie proporcjonalnie wydłużony. Oznacza to, że wydłużona część urlopu rodzicielskiego nie wchodzi do puli wymiaru tego urlopu a zatem z pozostałej, wydłużonej części urlopu rodzicielskiego może skorzystać tylko pracownik łączący urlop rodzicielski (lub jego część) z pracą.
Zatem, zdaniem Departamentu Prawa Pracy w Ministerstwie rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, oboje rodzice dziecka nie mogą jednocześnie korzystać z wydłużonej części urlopu  rodzicielskiego, powstałej w wyniku proporcjonalnego wydłużenia tego urlopu w związku z łączeniem z pracą.

Zgodnie z art. 180 § 10 k. p. pracownica, która przebywa w szpitalu albo innym przedsiębiorstwie podmiotu leczniczego wykonującego działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne ze względu na stan zdrowia uniemożliwiający jej sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem, po wykorzystaniu po porodzie co najmniej 8 tygodni urlopu macierzyńskiego, może przerwać urlop macierzyński na okres pobytu w tym szpitalu albo przedsiębiorstwie, jeżeli część urlopu macierzyńskiego za ten okres wykorzysta pracownik - ojciec wychowujący dziecko albo pracownik - inny członek najbliższej rodziny.

Powyższy przepis stosuje się odpowiednio do urlopu rodzicielskiego ( art. 1821g k. p.).

Zatem ojciec dziecka  lub inny członek najbliższej rodziny wstępuje w  tę  część urlopu rodzicielskiego udzielonego matce dziecka, odpowiadającą okresowi pobytu matki w szpitalu.

Odnosząc się do kwestii porzucenia dziecka  na podstawie art.  182 k. p. ustawodawca nie zdefiniował  terminu „porzucenie dziecka.

Z informacji uzyskanych z Departamentu Ubezpieczeń Społecznych w MRPiPS wynika, że na podstawie § 15  rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 8 grudnia 2015 r. w sprawie zakresu informacji o okolicznościach mających wpływ na prawo do zasiłków z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa lub ich wysokość oraz dokumentów niezbędnych do przyznania i wypłaty zasiłków (Dz. U. z 2015r., poz. 2205, z późn. zm.) dokumentami niezbędnymi do przyznania i wypłaty zasiłku macierzyńskiego ubezpieczonemu ojcu dziecka lub innemu ubezpieczonemu członkowi najbliższej rodziny, w przypadku śmierci ubezpieczonej  matki lub porzucenia przez nią dziecka, jest odpis skrócony aktu urodzenia dziecka lub jego kopia potwierdzona za zgodność z oryginałem przez płatnika składek albo Zakład oraz, złożone w formie papierowej lub w formie dokumentu elektronicznego uwierzytelnionego z wykorzystaniem kwalifikowanego certyfikatu lub profilu zaufanego ePUAP na elektroniczną skrzynkę podawczą Zakładu, oświadczenie ubezpieczonego odpowiednio o śmierci matki dziecka albo o porzuceniu przez nią dziecka.

Dokumentami niezbędnymi do przyznania i wypłaty zasiłku macierzyńskiego ubezpieczonemu ojcu dziecka lub innemu ubezpieczonemu członkowi najbliższej rodziny, w przypadku śmierci nieubezpieczonej matki lub porzucenia przez nią dziecka jest odpis skrócony  aktu urodzenia dziecka lub jego kopia  potwierdzona za zgodność z oryginałem przez płatnika składek albo Zakład oraz, złożone w formie papierowej lub w formie dokumentu elektronicznego uwierzytelnionego z wykorzystaniem kwalifikowanego certyfikatu lub profilu zaufanego ePUAP na elektroniczną skrzynkę podawczą Zakładu, oświadczenie ubezpieczonego odpowiednio o śmierci matki dziecka albo o porzuceniu przez nią dziecka.

Zgodnie z art. 188 § 1 k. p.  pracownikowi wychowującemu przynajmniej jedno dziecko w wieku do 14 lat przysługuje w ciągu roku kalendarzowego zwolnienie od pracy w wymiarze 16 godzin albo 2 dni, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia.

 W sytuacji przedstawionej w pytaniu,  na dobowy wymiar czasu pracy pracownicy korzystającej ze zwolnienia z pracy z tytułu wychowywania dziecka do lat 14, składa się bowiem faktyczna praca przez 6 godzin od 10.00-16.00 oraz dwugodzinna (usprawiedliwiona nieobecność w pracy) w związku ze zwolnieniem z pracy od 8.00-10.00. W celu ustalenia, czy doszło do przekroczenia dobowej normy czasu pracy należy do czasu faktycznie przepracowanego przez pracownika w danej dobie dodać liczbę godzin usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy w tej dobie. Chodzi tu o liczbę godzin, o którą uległ obniżeniu wymiar czasu pracy - stosownie do art. 130 § 3 k.p. Powołany przepis Kodeksu pracy nakazuje pomniejszać wymiar czasu pracy przypadający do przepracowania przez danego pracownika o liczbę godzin, którą pracownik miałby przepracować, gdyby nie występowała w tym czasie przyczyna usprawiedliwiająca jego nieobecność w pracy. W związku z powyższym  w sytuacji, gdy pracownik na polecenie pracodawcy będzie świadczył pracę od 16.00 - 18.00, będzie to praca w godzinach nadliczbowych.

 

(Rzeczpospolita, Tygodnik Prawny Praca i ZUS z 27.10.2016 r.)